ಭ್ರಾಂತು

First Published: 08 Aug 2013

ಹಾಗಾದ್ರೆ, ನೋಡಿದ್ದು ಸುಳ್ಳಾ?

'ಕೇಳಿದ್ದು ಸುಳ್ಳಾಗಬಹುದು, ನೋಡಿದ್ದು ಸುಳ್ಳಾಗಬಹುದು, ನಿಧಾನಿಸಿ ಯೋಚಿಸಿದಾಗ ನಿಜವು ತಿಳಿವುದು...'- ಭ್ರಾಂತಿ (ಇಲ್ಯೂಷನ್), ಕಣ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಹೀಗೆ ವಿವರಿಸಬಹುದು.ಎಲ್ಲ ಇಂದ್ರಿಯಗಳೂ ಮೋಸ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಕಣ್ಣು ಪ್ರಧಾನ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದೃಷ್ಟಿಭ್ರಾಂತಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಆಗುತ್ತದೆ. ಮೈಮ್‌ಗಳನ್ನು ನೋಡುವಾಗ ಅಲ್ಲಿ ವಸ್ತುಗಳೇನೂ ಇರದಿದ್ದರೂ ವ್ಯಕ್ತಿ ಏಣಿ ಹತ್ತುವುದನ್ನು, ಈಜುವುದನ್ನು ಎಲ್ಲವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುತ್ತೇವೆ.

ವೆಂಟ್ರಿಲೋಕ್ವಿಸ್ಟ್ (ಮಾತಾಡುವ ಗೊಂಬೆ ಆಡಿಸುವವರು) ಗಳನ್ನು ನೋಡುವಾಗ ಗೊಂಬೆ ಮಾತಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲವೆಂದು ಗೊತ್ತಿದ್ದರೂ ಗೊಂಬೆಯೇ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತೇವೆ. ಏಕೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಗೊಂಬೆ ಬಾಯಿ ಆಡಿಸುವುದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ನಾವೇನನ್ನು ನೋಡುತ್ತೇವೆಯೋ ಅದು ಶೇ.10 ಭಾಗ ಆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಉಳಿದ ಶೇ.90ನ್ನು ಮೆದುಳು ಯೋಚನಾಸರಣಿಗೆ ಹಚ್ಚಿ ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಭ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ನಮ್ಮ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಕೆಲಸದ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಭ್ರಾಂತಿ ನಮ್ಮ ಕಣ್ಕಟ್ಟುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಾವು ಹೇಗೆ ಒಂದು ವಸ್ತುವನ್ನು ಇಲ್ಲವೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸುತ್ತೇವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು. 

ನಾನೀಗ ನಿಮ್ಮೆದುರಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದೇನೆಂದುಕೊಳ್ಳಿ. ನಿಮ್ಮ ಕಣ್ಣು 6 ಅಡಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ನನಗಿಂತ 4 ಅಡಿ ದೂರದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ನಿಮಗಿಂತ 8 ಅಡಿ ದೂರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಕುಳಿತಿದ್ದು, ಅವನು 3 ಅಡಿ ಇದ್ದಾನೆಂದು ಕಣ್ಣು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಮೆದುಳು ಅವನಿರುವ ದೂರವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಅವನೂ 6 ಅಡಿ ಇದ್ದಿರಬಹುದೆಂದು ಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ.  ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ಆದರೂ ಭ್ರಾಂತಿ ಏಕಾಗುತ್ತದೆಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ನಿಖರ ಉತ್ತರವಿನ್ನೂ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇಂಥ ಕಣ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಬಳಸಿಯೇ ಅಲ್ಲವೇ ಮಾಂತ್ರಿಕರು ಮುಗ್ಧರನ್ನು ಮೋಸಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದುದು.

ಚಂದ್ರನ ಭ್ರಾಂತಿ

ಗುಡ್ಡದ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ನೋಡುವಾಗ ಚಂದ್ರ ಕಾಣುವಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಮೇಲಿದ್ದಾಗ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆಂದು ಚಂದ್ರನ ಗಾತ್ರ ಬದಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇದೊಂದು ಇಲ್ಯೂಷನ್ ಅಷ್ಟೇ. ನಾವು ಗ್ರಹಿಸುವುದೇ ಹಾಗೆ... ದೂರದ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ತೋರಿಸುವಾಗ 'ಓಓ....ಲ್ಲಿ.... ದೂರದಲ್ಲಿ' ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ. ಅದೇ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿರುವ ನಕ್ಷತ್ರವನ್ನು ತೋರಿಸುವಾಗ, 'ಇದೋ ಇಲ್ಲಿ' ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ನಿಜವಾಗಿ ನಕ್ಷತ್ರದ ದೂರ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಲಂಬವಾದ ದೂರ ಹತ್ತಿರವೆನಿಸುತ್ತದೆ, ಅಡ್ಡಡ್ಡದ ದೂರ ದೂ...ರವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗೇ ಚಂದ್ರ ಮೇಲಿದ್ದಾಗ ಇಷ್ಟು ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಅದೇ ಗುಡ್ಡದ ಬದಿಯ ಚಂದ್ರ ಅಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದಾನೆ ಎಂದರೆ ಆತ ಕೆಳಗೆ ಬಂದಿರುವುದರಿಂದ ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಆಸಕ್ತಿಯೂ ಕಾರಣ

ಐನ್‌ಸ್ಟೀನ್ 'ಸಾಪೇಕ್ಷತಾ ಸಿದ್ಧಾಂತ' ವಿವರಿಸುವಾಗ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಉರಿಯುತ್ತಿರುವ ಒಲೆ ಮೇಲೆ ಒಂದು ನಿಮಿಷ ಕುಳಿತರೆ ಒಂದು ಗಂಟೆ ಎನಿಸುತ್ತದೆ. ಅದೇ ಪ್ರೇಯಸಿಯೊಂದಿಗೆ ಪಾರ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗಂಟೆ ಕುಳಿತರೂ ಒಂದು ನಿಮಿಷವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರವಾದ 5 ಕೆಜಿಯ ಸಿಲಿಂಡರ್ ಎತ್ತಲು ಒದ್ದಾಡುವ ಹುಡುಗ 45 ಕೆಜಿಯ ತನ್ನ ಹುಡುಗಿಯನ್ನು ಸರಾಗವಾಗಿ ಹೊತ್ತು ತಿರುಗುವುದಿಲ್ಲವೇ? ಅಂದ ಮೇಲೆ ಈ ಅನಿಸುವಿಕೆಗಳು ನಮ್ಮ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನವಲಂಬಿಸುತ್ತವೆ. 

ಮೋಸ ಹೋಗುವ ಫ್ಯಾಸಿನೇಶನ್ 

ನ್ನೋಡಿದ್ದನ್ನೆಲ್ಲ ನಂಬಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ನನ್ ಕಣ್ಣೇ ನಂಗೆ ಮೋಸ ಮಾಡ್ತು ಎಂದು ಅದೆಷ್ಟೋ ಬಾರಿ ಹೇಳುತ್ತೇವೆ. ಆದ್ರೆ ಹಾಗೆ ಮೋಸ ಹೋಗುವುದರಲ್ಲೂ ನಾವು ಮನುಷ್ಯರಿಗೊಂಥರಾ ಫ್ಯಾಸಿನೇಶನ್. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಸುಳ್ಳೆಂದು ಗೊತ್ತಿದ್ದರೂ ಮ್ಯಾಜಿಕ್‌ಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಎಂಜಾಯ್ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ. 

ಕಾಲವೆಂಬ ಭ್ರಾಂತಿ

ಹಲವು ವಿಜ್ಞಾನಿ, ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಕಾಲವೆಂಬುದೇ ದೊಡ್ಡ ಭ್ರಾಂತು. ನಾವು ನಮ್ಮ ಅನುಕೂಲಕ್ಕಾಗಿ ಭೂತ, ವರ್ತಮಾನ, ಭವಿಷ್ಯ ಎಂದು 3 ವಿಭಾಗವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೆ ಇರುವುದು ವರ್ತಮಾನವೊಂದೇ. ಅದೂ ಸದಾ ಕಾಲ ಬದಲಾಗುತ್ತಲೇ ಇರುವ ವರ್ತಮಾನ. ನಿನ್ನೆಯೂ ಆ ಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ವರ್ತಮಾನವಾಗಿತ್ತು. ಮತ್ತು ಅದು ಆಗ ಮಾತ್ರ ಸತ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ನಾಳೆಯೂ ವರ್ತಮಾನದಲ್ಲಷ್ಟೇ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಅಂದ ಮೇಲೆ ನಿನ್ನೆ, ಇಂದು, ನಾಳೆಗಳೆಲ್ಲ ಭ್ರಾಂತಿ ಅಷ್ಟೇ ಆಗಲು ಸಾಧ್ಯವಲ್ಲವೇ?

 -ರೇಷ್ಮಾರಾವ್ ಸೊನ್ಲೆ